تلنگر

مفهوم سجده ها در نماز

 سجده یک خضوع بالاتر و خشوع بیشتری از رکوع است.چون سجده این است که انسان آن عزیزترین عضوش را به علامت عبودیت روی پست ترین چیز یعنی خاک می گذارد، جبین بر خاک می ساید، این طور در مقابل پروردگار اظهار کوچکی می کند. گفت: چرا ما در هر رکعت دوبار سجده می کنیم، چه خصوصیتی در خاک است؟

امیر المومنین(علیه السلام) این آیه را خواند:«منها خلقناکم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تاره اخری»(طه / ۵۷)
اول که سر بر سجده می گذاری و بر می داری یعنی منها خلقناکم همه ی ما از خاک آفریده شده ایم، تمام این پیکر ما ریشه اش خاک است، هرچه هستیم از خاک به وجود آمده ایم، دو مرتبه سرت را بر خاک بگذار، یادت بیاید که می میری و باز به خاک بر می گردی، دوباره سرت را از خاک بردار و یادت بیفتد که یکبار دیگر از همین خاک محشور و مبعوث خواهی شد.

پی نوشت­ ها:
۱ - گفتارهای معنوی، ص۹۳-۹۴.
۲ - طهارت روح، ص۱۷۵-۱۷۶.

طب وتغذیه

علت بیماریها در طب اسلامی: اسراف در خوردن

از علت های مستقیم در بیماریها اسراف در خوردن است.

طبق روایات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره اسراف می فرمایند:

«ان من الاسراف ان تاکل مما اشتهیت»؛ بدرستی که از اسراف است، تا زمانی که اشتهاء داری بخوری.

قال الصادق علیه السلام: « لیس فیما اصلح البدن اسراف انما الاسراف قسما افسد المال، و اضر البدن»؛ آنچه که برای بدن نافع است اسراف نیست بلکه اسراف در چیزی است که باعث فاسد شدن مال و ضرر رساندن به بدن می شود.

نکات:

1-نبایستی هر غذایی که میل داری بخوری.

2-قبل از سیر شدن دست از غذا بکش.

• حد و اندازه در خوردن چیست؟

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم درباره حد و اندازه خوردن که اسراف نباشد می فرمایند:

« ما ملا ابن آدم و عاء شرا من بطن، حسب ابن آدم لقیمات یقمن صلبه، فان کان لا محاله، فثلث لطعامه، و ثلث شرابه و ثلث لنفسه »؛ برای انسان هیچ ظرفی بدتر از ظرف شکم نیست که آنرا برای فرزندان آدم پر می کند چند لقمه غذا که باعث راست شدن کمرش است کافی است، و هنگامی که ناچار است بایستی یک سوم برای غذا و یک سوم برای آب و یک سوم برای باد و نفس کشیدن قرار بدهد.

منابع:

الدم المنشور

الکافی

الخصال

 

معنای «جاهدت » درزیارت عاشورا

معنای «اللهم العن العصابة التی جاهدت الحسین»

برخی معتقدند استفاده از واژگان «جاهدت» برای دشمنان امام حسین(ع) صحیح نیست زیرا واژه «جهاد» در جنگ با اهل حق مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، بلکه همیشه جنگ با اهل باطل را «جهاد» می‌خوانیم و به منابعی استناد می‌کنند که در ارتباط با این فراز از زیارت عاشورا: «اللَّهُمَّ الْعَنِ الْعِصَابَةَ الَّتِی جَاهَدَتِ الْحُسَیْن‏»، بجای کلمه «جَاهَدَت» از واژگان «حَارَبَت» استفاده کرده است: «اللَّهُمَّ الْعَنِ الْعِصَابَةَ الَّتِی حَارَبَتِ الْحُسَیْن‏».[1]

در تحلیل این نظر باید گفت که هرچند شاید بتوان با کمی اغماض این مطلب را – آن هم از نگاه عرف - در ارتباط با خود واژه «جهاد» پذیرفت، اما لزوماً هر واژه‌ای که از ریشه «جهد» استخراج می‌شود (مانند جاهدت) اینگونه نیست که مفهومی مقدس از آن برداشت شود چنان‌که در قرآن کریم، تلاش والدین برای گمراه کردن فرزندشان نیز با واژگانی از ریشه «جهد» بیان شده است:

«وَ إِنْ جاهَداکَ لِتُشْرِکَ بی‏ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُم».[2]

«جهاد» از «جهد» به معنای «سختی» و «مشقّت» است.[3] «جاهدت العدوّ»؛ یعنى در جنگ با دشمن مشقّت را بر خود هموار کردم.[4] این معنا و مفهوم هم در بعد مثبت و هم در بعد منفى به کار گرفته مى‌شود. البته، از آن‌جا که در جنگ نهایت تلاش همراه با مشقت و سختی وجود دارد، این واژه در جنگ و نبرد هم به کار مى‌رود؛ لذا ممکن است واژه‌هاى جهاد و مجاهده در فرهنگ قرآن و روایات همیشه در جنگ اهل حق با باطل کاربرد داشته باشد، ولى این بدان معنا نیست که اگر «جاهد» در معناى اصلى خود، یعنى «تلاش» به کار رفت، حتماً باید در جهت مثبت باشد.

بهترین دلیل بر این سخن مواردی است که استعمال «جاهد» در قرآن به معناى تلاش در جهت منفى است که بدان اشاره کردیم.

بنابر این در عبارت موجود در زیارات هم واژه «جاهدت» می‌تواند صحیح باشد و هم واژه «حاربت» و تا حد زیادی معنای آن دو نیز به هم نزدیک است. بر این اساس جمله «اللّهم العن العصابة الّتی جاهدت الحسین…» به معنای جهاد مقدس نیست تا کاربرد آن در مورد دشمنان امام حسین(ع) ابهام‌آمیز باشد بلکه این واژگان، بازگو کننده تلاش آن گروه ستم‌کار در برابر سیدالشهدا است و معنایش این است که، خداوندا، لعنت فرست بر کسانی که تمام تلاش خویش را در برابر سیدالشهدا و براى کشتن آن‌حضرت به کار گرفتند. و این معنا از «جاهدت» درست است و مشکلى ندارد.

پی نوشت ها

[1].‏ ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق، مصحح، امینی، عبد الحسین، ص 178، نجف اشرف، دار المرتضویة، چاپ اول، 1356ش.
[2]. عنکبوت، 8.
[3]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 208، دمشق، بیروت، دارالقلم‏، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق.
[4]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی‏، محمد جواد، ج ‏2، ص 55، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش.

مراداز«طلب ثاری»

منظور از «انتقام خودم» چیست؟ که در زیارت عاشورا می گوییم: «وَ أَنْ یَرْزُقَنِی طَلَبَ ثَارِی= و روزی من کند انتقام خون خودم را.»

مگر چه مصیبت و چه مشکلی بر من وارد شده که می خواهم «انتقام خودم» را بگیرم؟ انتقام من این است که من لیاقت داشتم، امام معصوم بالای سرم باشد و یتیم زندگی نکنم، با پدر حقیقی ام، امام زمان زندگی کنم، اما  الان پدرم بالا سرم نیست و یتیم زندگی می کنم، این خیلی دردناک است.

تمام مشکلات جهان از دوری و غیبت پدر حقیقی ما و امام زمان ماست. ما اگر مشکل پزشکی، اقتصادی، خانوادگی و... داریم یا مشکلات دیگری که در دنیا وجود دارد، همه به خاطر نبودِ پدر مهربان و متخصص معصوم است، از غربت و یتیمی این همه بلا سر ما آمده، اینها مصیبت کمی نیستند. اگر امام زمان 24 ساعت بالای سرمان بود و ارتباط مستقیم با او داشتیم، او در 24 ساعت معادل صدها سال باعث رشد ما می شد، یک دقیقه ارتباط با امام زمان تمام وجود ما را پاک می کرد؛ در ارتباط با امام زمان هر کدام از ما می توانستیم، ولی خدا باشیم و هم مقام با امام حسین (علیه السلام) باشیم. در زیارت عاشورا می خواهیم: « أَسْأَلُهُ أَنْ یُبَلِّغَنِی الْمَقَامَ الْمَحْمُودَ لَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ‏= از خدا درخواست می کنم که به مقام محمودی که خاص شما است مرا برساند». لیاقت ما این است که در دنیا و آخرت فقط با معصوم زندگی کنیم، ولی الان اینگونه نیست؛ امام زمان ما و پدر حقیقی ما در غربت و آوارگی به سر می برد و ما در یتیمی و بی پدری.

منبع و مأخذ: برگرفته از مباحث جهاد جلسه 1، استاد شجاعی

چیستی انتقام امام حسین علیه السلام

اگر امام حسین (علیه السلام) از ما سؤال کند، انتقام من چیست؟ پاسخ ما چه خواهد بود؟

 اکثر عزادارها می گویند سرت را بریدند به شما جسارت کردند، انگشتتان را بریدند، شما را تشنه کشتند، فرزندانت را کشتند و خاندانت را به اسارت بردند. اینها مصیبت امام حسین (علیه السلام) نیست، چرا که اینگونه جنایت ها در تاریخ زیاد اتفاق افتاده است، مثلاً جنایت هایی که در مورد پیامبران ثبت شده، پیامبر خدا را زنده زنده با اره دو نیم کردند.

 قرآن می فرماید:«إِنَّ الَّذِینَ یَکْفُرُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَیَقْتُلُونَ النَّبِیِّینَ= کسانى که به آیات خدا کفر مى ‏ورزند و پیامبران را بناحق مى ‏کشند» (آل عمران/21). انسان های زیادی بودند که وضعیت فجیع تر از امام حسین داشتند، پاسدارهای ما در کردستان با وضع دلخراشی سر بریده شدند، زنده زنده پوست سر شان را با موزاییک و حلبی کندند. اگر تنها خون ریختن، سربریدن، اسارت و کتک خوردن مصیبت امام حسین باشد، انتقام ایشان را مختار گرفت. پس چرا ما در زیارت عاشورا می گوییم، انتقامت گرفته نشده و ما می خواهیم با امام زمان انتقام شما را بگیریم؛ «طلب ثارک» ثارک یعنی چه؟ یا اینکه می گوییم:«السلام علیک یا ثارالله= سلام بر تو ای خون خدا»؛ امام حسین (علیه السلام) خون خداست، زیرا او عامل حیات انسانی است. وقتی معصوم بالای سر انسان نباشد، انسان از حیات انسانی محروم است و به سختی می تواند، شرائط حیات انسانی را در زندگی خود برقرار کند.

 زندگی بدون امام معصوم مثل زندگی روی قله ی کوه است، در قله ی کوه اکسیژن خیلی کم است و انسان در آنجا به سختی نفس می کشد؛ زندگی با امام معصوم مثل زندگی در کوهپایه است، انسان به راحتی نفس می کشد و راحت به بهشت و بالاتر از بهشت می رسد. پس ما در زیارت عاشورا از خدا می خواهیم که انتقامِ حذف امامِ معصوم را بگیریم، انتقامی را که هنوز گرفته نشده است و فقط با روی کار آمدن امام معصوم بر جامعه جهانی گرفته می شود.  

منبع: برگرفته ازبحث جهاداستادشجاعی

خواص سور الهی

خواص سوره قدر

هر چیز میوه ای دارد و میوه قرآن سوره قدر است، هر چیز گنجی دارد و گنج قرآن سوره قدر است، هر چیز یاریگری دارد و یاریگر ضعیفان سوره قدر است، و هر چیز راه آسانی دارد و راه آسان برای درماندگان سوره قدر است و هر چیز عصمتی دارد و عصمت مؤمنان سوره قدر است و هر چیز هدایتی دارد و هدایت صالحان سوره قدر است، هر چیز سروری دارد و سرور قرآن سوره قدر است.  و برای هر چیز حجتی است و حجت بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم سوره قدر است پس به آن ایمان بیاورید.

سوره قدر نود و هفتمین سوره قرآن کریم است که مکی  و 5  آیه دارد.

محتوای سوره

بیان نزول قرآن در شب قدر، و سپس بیان اهمیت شب قدر و برکات و آثار آن.

فضیلت سوره

از امام باقر علیه السلام روایت شده است: هر کس سوره انا انزلناه... را با صدای بلند بخواند مانند آن است که شمشیر خود را در راه خداوند عزو جل کشیده است(جنگ می کند). و هر کس این سوره را آهسته قرائت نماید مانند آن است که در راه خدا در خون خود آغشته شده است. و هر کس این سوره را ده بار بخواند خداوند گناهان او را می زداید و محو می کند. ¹

امام صادق علیه السلام می فرمایند: هر کس این سوره را در هر نماز واجب بخواند او را صدا زننده ای از جانب خداوند صدا می زند که: «ای بنده خدا! بخشید خداوند بر تو گناهان گذشته را، پس از سر بگیر عمل خود را.

از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم نقل شده است: هر کس این سوره را بخواند به او از ثواب کسی که ماه رمضان را روزه گرفته است و شب قدر را شب زنده داری کرده است داده می شود.

از حضرت رضا علیه السلام نقل شده است: هر که نزد قبر برادر مؤمن خود از هر جانب که بگذارد دست خود را، هفت بار انا انزلناه فی ... را بخواند از ترس و بیم بزرگ و ترس روز قیامت در امان خواهد بود.

امیرمؤمنان علیه السلام می فرمایند: هر کس قرائت کند سوره «قل هوالله...» را و «انا انزلناه...» را پیش از آنکه خورشید طلوع کند رو نمی آورد و نمی رسد او را در آن روزگناهی، گرچه ابلیس و شیطان تلاش نماید.» ²

امام کاظم علیه السلام درباره قرائت این سوره در روز جمعه می فرماید: برای خداوند در روز جمعه هزار نفحه رحمت است که به هر بنده ای به اندازه ای از این رحمت عطا می کند و هر کس این سوره را بعد از ظهر جمعه صد بار قرائت نماید خداوند همه آن هزار نفحه رحمت را به او خواهد داد.³

امام صاددق علیه السلام فرمودند: هر که سوره قدر را در یکی از نمازهای واجب قرائت نماید منادی ندا می دهد : ای بنده خدا گناهان گذشته تو را آمرزیده است پس اعمالت را از سر بگیر

امام صادق علیه السلام فرمودند: نوری که پیشاپیش مؤمنان در روز قیامت است ، نور سوره قدر است.⁴

امیرالمؤمنین در کلامی زیبا فضایل این سوره را اینگونه تشریح کرده اند: هر چیز میوه ای دارد و میوه قرآن سوره قدر است، هر چیز گنجی دارد و گنج قرآن سوره قدر است، هر چیز یاری  گری دارد و یاری گر ضعیفان سوره قدر است و هرچیز راه آسانی دارد و راه آسان برای درماندگان سوره قدر است و هر چیز عصمتی دارد و عصمت مؤمنان سوره قدر است و هر چیز هدایتی دارد و هدایت صالحان سوره قدر است، هر چیز سروری دارد و سرور قرآن سوره قدر است. هر چیز زینتی دارد و زینت قران سوره قدر است، هر چیز خیمه ای دارد و خیمه متعبّدان سوره قدر است و هر چیز بشارتی دارد و بشارت مردم سوره قدر است و برای هر چیز حجتی است و حجت بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم سوره قدر است پس به آن ایمان بیاورید. ⁵

از وجود نورانی امام باقر علیه السلام روایت شده است: هر کس سوره قدر را هر شب صد بار تلاوت نماید پیش از آغاز صبح بهشت را خواهد دید. ⁶

هم چنین فرموده اند: هر کس سوره قدر را در هنگام خواب و پس از بیداری قرائت کند ، اجر و ثواب آن لوح محفوظ را سرشار خواهد کرد.⁷

در روایتی دیگر فرمودند: هر کس این سوره را تلاوت نماید ، هفتاد صف از فرشتگان و هر یک هفتاد بار بر او درود و رحمت می فرستند .⁸

و باز ایشان فرموده اند: هر کس سوره قدر را در هنگام خوابیدن 11 بار بخواند خداوند نوری برایش می آفریند که گستردگی آن جهان هستی را در برمی گیرد که در هر درجه آن  هزار فرشته است. و ایشان تا صبح برای قاری این سوره طلب مغفرت می کنند.⁹

پاسخ به یک پرسش

با بر شمردن این همه فضیلت برای یک سوره ممکن است این پرسش برای شما پیش بیاید که این همه اجر برای یک سوره آیا منطقی است؟

درباره فضیلت‏های سوره‏ ها باید گفته شود شاید برای تشویق و اهمیّت دادن به آن‏ها این قدر سفارش کرده‏اند و چون سوره قدر از منزلت خاصی برخوردار است، بر خواندن آن تشویق بیشتری شده است.

ثانیاً این همه فضیلت از آنِ کسی نیست که آن را بخواند و حقیقتش را درک نکند، بلکه از آنِ کسی است که میخواند و میفهمد و به محتوایش عمل میکند و قرآن را بزرگ میشمارد و آیاتش را در زندگی پیاده میکند.(تفسیر نمونه جلد 27ص 179).

مثلا در این سوره آمده است که شما چه می دانید که شب قدر چیست؟ و واقعا ما چه میدانیم که شب قدر چیست؟! کی باشد که عظمت آن را درک کنیم؛ این همه فضیلت برای تلاوت این سوره که وارد شده اگر ما را بر آن دارد که بر خواندنش مداومت داشته باشیم ، امید است که به معارفی دست یابیم که ما را به حقیقت و نور این سوره و عظمت شب قدر و وقایع آن رهنمون نماید.  إن شاء الله

امام رضا علیه السلام می فرمایند: هر مؤمنی که هنگام وضو گرفتن سوره قدر را بخواند از گناهانش خارج می شود مانند آن روزی که از مادر زاده شده است .

آثار و برکات سوره

1) خروج از دین و بدهکاری

یکی از آثار سوره قدر تسریع در پرداخت بدهی هاست.

امام باقر علیه السلام در جواب شخصی که که توان ادای قرض را نداشت فرمودند: زیاد استغفار کن و سوره قدر را  فراوان بخوان.¹⁰

امیرالمؤمنین علیه علیه السلام می فرمایند: بهترین رفیق آدمی سوره قدر است که به و سیله آن می تواند قرضش را ادا کند.¹¹

2) دوای دردها

در روایتی از امام صادق علیه السلام نقل شده است: هر کس که دردی دارد کوزه ای نو بگیرد و در آن آب بریزد و این کار را خود به عهده گیرد سپس سوره قدر را به شیوه ترتیل سی بار بر آن آب بخواند . آنگاه از آن آب بنوشد و با آن وضو بگیرد و به وسیله آن سر و صورت خود را مسح کند و هر مقدار که از آب کم شد بر آن بیفزاید سه روز بر او نمی گذرد مگر اینکه به اذن خداوند درد او درمان می شود.¹²

3) بینایی چشم

در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است: هر کس سوره قدر را بر آب بخواند و از آن اب بنوشد خداوند نوری در چشمان او قرار می دهد .¹³

4) آسان شدن زایمان

در روایت آمده است: هرگاه زایمان زنی سخت شد در کنارش سوره قدر را زیاد قرائت کنید.¹⁴

5) فرزند دار شدن

برخی از افراد از داشتن فرزند یا جنسیت دلخواه محرومند. امام باقر علیه السلام فرمودند: هر وقت که زن وارد ماه نهم شد ، سوره قدر را با مشک و زعفران بنویس و آن را شسته و به او بنوشان.¹⁵

6) درمان بیماری کبد

امام صادق علیه السلام فرمودند: اگر سوره قدر را بر سفالی جدید نوشته و با آب باران شسته شود سپس مقداری شکر بر آن اضافه کنند و کسی که درد کبد دارد آن را بنوشد به اذن خداوند خوب می شود.¹⁶

7) خواب آرام و امنیت هنگام خواب

امام صادق علیه السلام فرمودند: هر کس بعد از نماز عشا 15 بار سوره قدر را قرائت نماید تا شب آینده در امان الهی خواهد بود. و هر که 7 بار این سوره را پیش از خواب قرائت نماید تا صبح در امان الهی خواهد بود.¹⁷

8) اجابت دعا

امام جواد علیه السلام فرمودند: هر کس سوره قدر را در یکی از نمازهایش قرائت نماید ، در علیین نمازش مورد قبول و ثوابش دو برابر می شود و هر کس این سوره را بخواند و آنگاه دعا کند دعایش در لوح محفوظ مستجاب نوشته می شود.¹⁸

برخی از افراد از داشتن فرزند یا جنسیت دلخواه محرومند. امام باقر علیه السلام فرمودند: هر وقت که زن وارد ماه نهم شد سوره قدر را با مشک و زعفران بنویس و آن را شسته و به او بنوشان

9) بخشش گناهان

امام صادق علیه السلام فرمودند: هر کس سوره قدر را در یکی از نمازهای واجب قرائت نماید منادی ندا می دهد : ای بنده خدا گناهان گذشته تو را آمرزیده است پس اعمالت را از سر بگیر.¹⁹

امام رضا علیه السلام می فرمایند: هر مؤمنی که هنگام وضو گرفتن سوره قدر را بخواند از گناهانش خارج می شود مانند آن روزی که از مادر زاده شد. ²⁰

10) مغفرت برای اموات

از جمله حقوقی که بر عهده مؤمنین است به یاد داشتن و هدیه فرستادن برای اموات و درگذشتگان به ویژه والدین، بستگان، و دوستانی است که از دنیا به سرای باقی رفته اند می باشد. در حدیثی ارزشمند از امام رضا علیه السلام آمده است: هر کس قبر مؤمنی را زیارت کند و در کنار قبرشسوره قدر را هفت مرتبه قرائت کند ، خداوند هم او و صاحب قبر را می آمرزد. ²¹

ختومات مجرب

وسعت رزق و روزی

الف: هر روز 10 مرتبه بعد از نماز صبح بخواند و قدرت خدا را مشاهده نماید.

ب: همچنین به نیت برآورده شدن حاجات 360 بار این سوره مبارکه را قرائت نماید. ²²

پی نوشت ها :

(1) الکافی، ج2، ص454

(2) سوره قدر جلوه گاه ولایت،صص 25-17

(3) الامالی، صدوق، ص703

(4) بحارالانوار، ج89، ص329

(5) همان، ص331

(6) جامع احادیث شیعه، ج15، ص126

(7) مستدرک الوسائل، ج4، ص293

(8) بحارالانوار، ج89، ص330

(9) جامع احادیث شیعه، ج15، ص149

(10) الکافی، ج5، ص317

(11) جامع احادیث الشیعه، ج15، ص127

(12) طب الائمه، ص123

(13) مستدرک الوسائل، ج4، ص314

(14) الدعوات،ص201

(15) طب الائمه، ص96

(16)مستدرک الوسائل، ج4، ص314

(17) تفسیرالبرهان، ج5، ص699

(18) مستدرک الوسائل، ج4، ص190

(19) ثواب الاعمال، ص124

(20)فقه الرضا، ص70

(21) کتاب من لا یحضره الفقیه، ج1، ص181

(22) درمان با قرآن، ص154 و 155

 

مناسبت ها

اعمال ماه صفر

ابتدای ماه صفر با ورود کاروان اسرا به شهر شام مصادف است، آغاز جنگ صفین نیز در نخستین روز صفر بوده است. در روایات اسلامی آمده است که مسلمانان از انجام کارهای مهم در ماه صفر، پرهیز و برای دفع آفات و بلایای این ماه بسیار صدقه دهند.

 ماه صفر دومین ماه قمری پس از محرم است و از آن رو که مردم دوران جاهلیت در ماه محرم - به دلیل اینکه از ماه های حرام بود - از جنگ دست می کشیدند و با فرا رسیدن ماه صفر به جنگ روی می آوردند و خانه ها خالی می ماند به آن صفر می گفتند. در چرایی منحوس بودن ماه صفر دلایلی از جمله رحلت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، شهادت امام حسن (علیه السلام) و امام رضا (علیه السلام) در این ماه را ذکر می کنند. همچنین ابتدای ماه صفر با ورود کاروان اسرا به شهر شام مصادف است،آغاز جنگ صفین نیز در نخستین روز صفر بوده است.

وفات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در ماه صفر اتفاق افتاده به همین دلیل مسلمانان از این ماه به عنوان ماهی نحس و بدیمن یاد می کنند، چرا که در این ماه وحی قطع می شود.حضرت علی (علیه السلام) در این مورد فرموده است: با رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) چیزی قطع شد که با فوت هیچ احدی قطع نشد.
ماه صفر ماه حزن است زیرا امام صادق (علیه السلام) فرموده است: ˈلیفرحون لفرحنا ویحزنون لحزنناˈ یعنی شیعیان در شادی اهل بیت، شاد و در عزای آنها غمگین هستند.

حوادث تاریخی فراوانی در ماه صفر رخ داده است که به برخی از آنها اشاره می شود:

اول صفر: وارد کردن سر مطهر امام حسین (علیه السلام) به شام، ورود اهل بیت (علیهم السلام) به شام ، شهادت زید بن علی بن الحسین (علیهم السلام) (به روایتی)، آغاز جنگ صفین (بنا بر روایتی)

دوم صفر : مجلس یزید لعنت الله علیه بنا بر نقلی، شهادت زید بن علی بن الحسین علیهم السلام (به روایت دیگر)

سوم صفر : ولادت حضرت امام محمد باقر (علیه السلام) به سال 57 هجری قمری به روایتی.

پنجم صفر : شهادت حضرت رقیه (سلام الله علیها) در سال 61 هجری.

هفتم صفر:ولادت امام موسی کاظم (علیه السلام) به سال 128 هجری،شهادت امام حسن مجتبی (علیه السلام)

هشتم صفر : وفات حضرت سلمان فارسی (سلمان محمدی) رضی الله عنه در سال 35 هجری قمری

نهم صفر : شهادت عمار یاسر رضی الله عنه در جنگ صفین 37 هجری، شروع جنگ نهروان 38 هجری قمری.

دوازدهم صفر : وفات هارون برادر حضرت موسی (علیه السلام)

سیزدهم صفر : اختیار حکمین در صفین و حیله عمروعاص.

چهاردهم صفر : شهادت محمدبن ابوبکر به دست عمروعاص (بنابر روایتی)

هجدهم صفر : شهادت اویس قرنی در جنگ صفین 37 هجری قمری.

بیستم صفر : اربعین حسینی.

بیست و دوم صفر : صدور توقیع شریف امام عصر(عج) برای مرحوم شیخ مفید اعلی الله مقامه 420 قمری.

بیست و سوم صفر : پی کردن ناقه حضرت صالح نبی (علیه السلام) توسط قومش - گرفتار شدن حضرت یونس علیه السلام در شکم ماهی.

بیست و چهارم صفر : شدت یافتن بیماری حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)

بیست و پنجم صفر : شانه گوسفند و دوات طلبیدن پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) برای نوشتن وصیت نامه و منع عمر از این کار.

بیست و ششم صفر: دستور پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به لشکر اسامه جهت آماده شدن در جنگ با رومیان ( بنابر نقل واقدی 11 هجری) ، سالروز انقراض حکومت امویان.

بیست و هشتم صفر: رحلت جانسوز رحمت للعالمین پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در روز دوشنبه 28 صفر سال 11 هجری قمری - شهادت مظلومانه سبط اکبر امام مجتبی (علیه السلام)در سال 50 قمری.

سی ام صفر : شهادت امام رضا (علیه السلام) به سال 203 هجری قمری

* اعمال ماه صفر

1. صدقه دادن و خواندن دعا ها و استعاذات وارده در این ماه

2. اگر کسی خواهد که محفوظ ماند از بلاهای نازله در این ماه در هر روز 10 مرتبه بخواند چنانکه محدث فیض و غیره فرموده: ˈ یا شدید القوی و یا شدید المحال یا عزیز یا عزیز ذلت یعظمتک جمیع خلقک فاکفنی شر خلقک یا محسن یا مجمل یا منعم یا مفضل یا لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین فاستجبنا له و نجیناه من الغم و کذلک ننحی المومنین و صلی الله علی محمد و آله الطیبین الطاهرین.

3.خواندن دو رکعت نماز در رکعت اول حمد و انا فتحنا و در دوم حمد و توحید بخواند و بعد از سلام صد مرتبه صلوات بفرستد و صد مرتبه بگوید:اللهم العن آل ابی سفیان و صد مرتبه استغفار کند پس حاجت خود را بخواهد.

4. درباره اعمال مستحبی که در ماه صفر ذکر شده، اهم آن ها خواندن دعا، تلاوت قرآن، اقامه نماز و روزه داری است. چنانچه مرحوم علامه مجلسی در ˈزاد المعادˈ با اشاره به سه روز روزه گرفتن در هر ماه می نویسد: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اول ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اول از دهه وسط ماه است.

همچنین درباره خواندن نماز دو رکعتی اول ماه نیز آمده است: در رکعت اول بعد از حمد 30 مرتبه سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد 30 مرتبه سوره قدر بخواند و بعد از نماز صدقه ای در راه خدا بدهد.
 

 

احکام

زن حائض و خواندن سوره سجده  دار

کراهت خواندن قرآن

پرسش: مى دانیم که خواندن قرآن به جز سوره هاى سجده دار براى زن حائض مکروه است؛ آیا این به این معناست که ترک تلاوت قرآن بهتر است؟

همه مراجع: براى زن حائض خواندن قرآن (به جز سوره هاى سجده دار) بهتر از ترک آن است؛ هر چند ثواب آن از ثواب خواندن قرآن توسط زن پاک، کمتر است.

 

خواندن سوره سجده دار

پرسش : آیا براى زن حائض تنها خواندن آیه سجده دار حرام است؛ یا علاوه بر آن خواندن بقیه سوره نیز حرام است؟

آیات عظام امام، بهجت، فاضل و نورى: علاوه بر خواندن آیه سجده دار، خواندن بقیه آن سوره نیز حرام است.

آیات عظام تبریزى، خامنه اى، سیستانى، صافى و مکارم: تنها خواندن آیه سجده دار، حرام است و خواندن بقیه سوره حرام نیست.

آیه اللّه  وحید: خواندن آیه سجده دار، حرام است و بنابر احتیاط واجب، خواندن بقیه سوره نیز حرام است.

 

استماع سوره سجده دار

پرسش : آیا خانم هاى حافظ قرآن، مى توانند در ایام عادت، با استفاده از نوار و سى دى هاى قرآنى، به سوره هاى سجده دار گوش فرادهند؟

همه مراجع: آرى، گوش دادن به تلاوت سوره هاى سجده دار اشکال ندارد؛ ولى اگر به آیه سجده دار گوش دهد، باید سجده آن را به جا آورد.

 

پرسش  : آیا زن حائض مى تواند در مجالس ختم قرآن شرکت کند و تنها به قرآن گوش فرا دهد، بى آنکه خودش تلاوت کند؟

همه مراجع: آنچه که بر زن حائض حرام است، تنها خواندن سوره هاى  سجده دار است؛ ولى گوش دادن به آن اشکال ندارد و اگر به آیه سجده دار گوش دهد، باید سجده آن را به جا آورد.

تبصره : در اینکه براى زن حائض خواندن سوره هاى سجده دار حرام است یا تنها خواندن آیه سجده دار بین مراجع تقلید اختلاف نظر هست که در جاى خود بیان شد.

---

مطابق نظر آیت الله خامنه ای

پرسش: آیا خواندن سوره‏ هایی که سجده واجب دارند، بر جنب حرام است؟

جواب: از جمله کارهایى که بر جنب حرام است، خواندن خصوص آیات سجده این سوره‏ها است، ولى خواندن سایر آیات از این سوره ‏ها اشکال ندارد( اجوبه الاستفتائات )

پرسش: اگر زنى داراى عادت ماهانه حیض باشد، آیا قرآن خواندن براى آن زن جایز است؟

جواب: خواندن قرآن به‌جز آیاتى که سجده واجب دارد براى حائض جایز است اگر چه کراهت دارد) استفائات جدید )

---

طبق نظر آیت الله مکارم شیرازی

حجاب خانمها در سجده واجب قرآن و سجده های مستحب (سجده های واجب قرآن)

پرسش :آیا هنگام سجده هایی مانند (سجده زیارت عاشورا و سجده های مستحب و همچنین سجده های واجب قرآن ) باید وضو داشته باشیم و حتما حجاب را رعایت کنیم ؟

پاسخ :خیر؛ وضو گرفتن واجب نیست و داشتن حجاب لازم نیست .

زن حائضی که به آیات سجده گوش داده (سجده های واجب قرآن)

پرسش :گوش دادن زن حائض به سوره و آیه ای که سجده واجب دارد چه حکمی دارد؟

پاسخ :گوش دادن جایز است، و اگر آیه سجده را بشنود باید در همان حال سجده کند.

خواندن آیات قرآن توسط زن حائض

پرسش :در زمان حیض آیا تلاوت آیات قرآن بایستی محدود به 7 آیه شود مثل جنابت یا خیر؟

پاسخ :لازم نیست به هفت آیه قناعت شود بلکه می تواند تمام آیات قرآن به استثنای آیات چهارگانه ای که سجده واجب دارد را تلاوت کند البته باید مواظب باشد جایی از بدنش تماس مستقیم با خط قرآن نداشته باشد.استفتائات آیت الله مکارم شیرازی .مسأله ـ پنج کار بر جنب حرام است :…پنجم:خواندن یکى از آیات سجده؛ ولى خواندن غیر آیه سجده، از سوره سجده، مانعى ندارد.احکام بانوان (جدید)، آیت الله مکارم شیرازی.

سوره هایى که سجده واجب دارد به شرح زیر است :الف) سوره الم سجده (سوره سى و دوم). ب) سوره حم سجده (سوره چهل و یکم).ج) سوره والنّجم (سوره پنجاه و سوم). د) سوره اقرأ (سوره نود و ششم)

 

طبق نظر آیت الله سیستانی

پرسش: آیا بانوان حائض می توانند بیشتر از هفت آیه از قرآن بخوانند به جز آیات سجده و اگرچنان کاری جایز و مکروه باشد معنی کراهت آن چیست؟

پاسخ: خواندن بیش از هفت آیه از قرآن که سجده واجب ندارد به گفته جمعی از فقها کراهت دارد و معنای کراهت در اینجا کمتر بودن ثواب می باشد.

 

پرسش: قرائت سوره فصلت وسجده آن برای زن حائض چه حکمی دارد؟

پاسخ: اشکال ندارد وفقط آیاتی که سجده واجب دارد نباید خوانده شود.

 

پرسش: خانم هایی که عذر شرعی دارند به هنگام خواندن قران در برخورد با ایات سجده چگونه باید عمل نمایند؟آیا آیه را نخواند؟ یا سوره ای که در ان آیه سجده است را نباید بخواند؟

پاسخ: فقط همان چهار آیه ای که سجده واجب دارد نخواند و خواندن آیات دیگر ان سوره ها اشکال ندارد.

 

پرسش: برای خانمها در عادت ماهیانه مربوط به سوره های سجده دار باید کل سوره را سجده کند؟

پاسخ: فقط برای آیه سجده دار سجده لازم است ، البته خواندن آیات سجده در هنگام عادت ماهانه جایز نیست.

 

پرسش: خواندن قرآن ، تفسیر قرآن و حفظ قرآن در ایام حیض چه حکمی دارد؟ در رساله نوشته شده است که خواندن بیش از هفت آیه کراهت دارد آیا به این معنی است که نباید خوانده شود ؟

پاسخ: خواندن قرآن و سایر دعاها برای زن حائض جایز است مگر آیات سجده واجب .و سجده هاى واجب در سوره (سجده) آیه پانزدهم ، و سوره (فصلت) آیه سی وهفتم ، و سوره (النجم) آیه شصت و دوم ، و سوره (علق) آیه نوزدهم مى باشد. و خواندن بیش از هفت آیه از قرآن که سجده واجب ندارد به گفته جمعی از فقها کراهت دارد و معنای کراهت در اینجا کمتر بودن ثواب می باشد. استفتائات آیت الله سیستانی

 

تفسیرقرآن

واجبی که عامل برپایی واجبات دیگر و مایه نزول رحمت است.

خداوند در آیه 71 سوره توبه هم مردان و هم زنان را خطاب قرار می دهد و میفرماید شما حق ولایت و نظارت نسبت به هم دارید و نباید نسبت به هم بی تفاوت باشید و سر در لاک خود کنید و فقط کلاه خود را بچسبید . گر چه امر به معروف و نهی از منکر امر ونهی است و امر نهی همیشه از موضع قدرت هست نه ضعف ولی نباید فراموش شود که این حق ولایت و نظارت دوستانه و همراه با محبت است. و باید دوستی ­و محبت ­بین ­مومنین ­باشد.

آیه ى 67 سوره توبه، درباره ى منافقان تعبیرِ «بعضهم من بعض» (یعنی منافقان از جنس هم هستند و همه منافقند (گر چه بعضی از آنها قسم می خورند مومن هستند) )را آورده، امّا آیه 71 سوره توبه درباره­ى   مؤمنان مى فرماید:  «بعضهم اولیاء بعض»، شاید اختلاف تعبیر به خاطر آن است که بر خلاف مؤمنان، وحدت عمیق و پیوند ولایت در میان منافقان نیست و هنگام بروز منافع شخصى، وفادار نیستند و وحدت شان ظاهرى و صورى است، به قول قرآن: «تحسبهم جمیعاً وقلوبهم شتّى» (1) آنان را متّحد مى پندارى در حالى که دلهایشان پراکنده است.چون امر به معروف ونهى از منکر، عامل برپایى واجبات دیگر است، از این رو در آیه، قبل از نماز و زکات آمده است. (2)

پس امر به معروف و نهی از منکر آنچنان دارای اهمیت است که اگر انجام نشود واجبات دیگر هم روی زمین ­می­ماند.

خداوند امر به معروف و نهی از منکر را اولین نشانه مومنین و امر به منکر و نهی از معروف را اولین نشانه فسق معرفی کرده است. و امر به معروف و نهی از منکر را در کنار ایمان داشتن و اهل عمل بودن ذکر کرده است تا بدانیم برای انجام این فریضه الهی نیاز هست خود اهل اقامه نماز و پرداخت زکات و اطاعت با میل رغبت از خداوند در اعمال عبادی و از رسول خدا در برنامه های حکومتی باشیم. و اگر مثل منافقان به فکر فقرا نباشیم بهتر است به امر معروف و اصلاح خود بپردازیم که بوی نفاق از ما به مشام میرسد.
و در انتهای آیه خداوند بشارت می دهد که این چنین مردان و زنانی به زودی مورد رحمت من قرار میگرند و یاد آور می شود که شما به عمل خود رحمت من را شامل حالتان می کنید و دنیا و اخرت خود را قرین رحمت های من می کنید . چنان که در آیه 96 سوره اعراف خداوند وعده نزول برکات از اسمان و زمین را به یک جامعه با ایمان و باتقوا داده است.

------------------------------
1. حشر، 14.
2. تحف العقول، ص 237.
3.بر گرفته از تفسیر نور

4. وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَآءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَوةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَوةَ وَیُطِیعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أَوْلِئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ (71 توبه (؛ مردان وزنان با ایمان، یار ویاور واولیاى یکدیگرند، به معروف (خوبى ها) فرمان مى دهند و از منکرات و بدى‌ها (منکرات) نهى مى کنند، نماز بر پاى داشته، زکات مى پردازند و از خداوند و پیامبرش پیروى مى کنند. بزودى خداوند آنان را مشمول رحمت خویش قرار خواهد داد. همانا خداوند، تواناى غالب و حکیم است. 
5. الْمُنَفِقُونَ وَالْمُنَفِقَتُ بَعْضُهُم مِّن بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمُنکَرِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَیَقْبِضُونَ أَیْدِیَهُمْ نَسُوا اللَّهَ فَنَسِیَهُمْ إِنَّ الْمُنَفِقِینَ هُمُ الْفَسِقُونَ (67توبه)؛مردان و زنانِ منافق، از یکدیگرند (از یک قماشند)، به منکر فرمان مى دهند و از معروف نهى مى کنند و دستهاى خود را (از بخشش و انفاق) مى بندند. خدا را فراموش کرده اند، پس خداوند نیز آنان را فراموش کرده است. همانا منافقان، همان فاسقانند.