اعتکاف

اعتکاف ؛ بزرگراه خودسازی

اعتکاف مخصوص دین اسلام نیست بلکه در ادیان الهی دیگر نیز وجود داشته و در اسلام استمرار یافته است. اگرچه ممکن است در شرع مقدس اسلام پاره‌ای از خصوصیات و احکام و شرایط آن تغییر یافته باشد.

آیین مهدپرستی، پرستش و ستایش مهر یا میترا پیش از ظهور زرتشت به عنوان یک نیروی حاکم معنوی مورد توجه آریایی‌ها بوده است و مهرپرستان مراسم دینی خود را در غارهای تاریکی به نام مهرابه انجام می‌دادند. فردی که می‌خواست وارد جمع مهرپرستان شود ابتدا باید موافقت مرشد را جلب کند و سپس تعالیم خاصی را فرا گیرد. پیروان این آیین در محیطی دور از اجتماع با انجام فرایضی نظیر روزه و غسل به تطهیر درونی خویش می‌پرداختند.

 

دین زرتشت

 

در دین زرتشت سکونت در آتشکده و خلوت‌گزینی در کوه به عنوان محل نیایش و دنیاگریزی مورد توجه بوده است، زیرا یکی از راه‌های خداجویی و خدایابی اجتماع‌گریزی بوده است. همان‌گونه که زرتشت برای نیایش پروردگار و احراز مقام پیامبری مدتی در کوه سولان خلوت‌گزینی کرد. هم‌چنین ساسان، فرزند بهمن ترک دنیا و سلطنت کرده و برای انجام دادن عباداتش در کوه سکونت گزید.

 

خلوت‌گزینی در آیین بودا

 

در آیین بودایی خلوت‌گزینی شرط ضروری و ذاتی زندگی رهبانی است. راهبان بودایی اکثر اوقات خویش را در معابد با ذکر اوراد و ادعیه و انجام مراسم عبادی می‌گذرانند.

 

شریعت ابراهیم

 

خداوند در قرآن به پیامبر خود ابراهیم و پسرش اسماعیل دستور می‌دهد که خانه‌ی مرا پاک کنید برای طواف‌ کنندگان، معتکفان و نمازگزاران. با توجه به این ایه نتیجه می‌گیریم اعتکاف علمی بوده که در شریعت ابراهیم جزو مناسک و عبادات الهی محسوب می‌شده و مورد رضایت خداوند بوده است اما چگونگی مناسک آن مشخص نیست.

اجداد پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نیز که از پیروان دین ابراهیم به شمار می‌رفتند هر ساله مدتی را به اعتکاف در غارها و بیابان‌ها می‌پرداختند. پیامبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) نیز قبل از مبعوث شدن بر دین اجدادش بود و روزهایی از سال را در غار حرا به عبادت تامل و تفکر در عالم هستی می‌پرداخت. حضرت موسی (علیه السّلام) با آن که مسئولیت سنگین رهبری و هدایت امت یهود را به دوش داشت، برای مدت زمانی آنان را ترک کرد و برای خلوت‌گزینی با محبوب خویش به خلوتگاه خود در کوه طور شتافت. وی در پاسخ به پریش خداوند که فرمود: چرا قوم خود را رها نمودی و با عجله به سوی ما شتافتی؟ عرض کرد: پروردگارا! به سوی تو آمد تا از من راضی شوی. بیت‌المقدس از مکان‌هایی بود که همواره تعداد زیادی برای اعتکاف در آن گرد می‌آمدند و عده‌ای هم به سرپرستی و خدمت معتکفین مشغول می‌شدند که بزرگ این گروه زکریا بود و از جمله کسانی که در امر اعتکاف سرپرستی می‌کرد، حضرت مریم (س) بود.

 

شریعت مسیح

 

رهبانیت به معنای خلوت‌نشینی، گوشه‌گزینی، پرهیز از دنیا و پرداختن به عبادت یکی از رایج‌ترین آداب و مناسک آیین مسیحیت به شمار می‌رود که در ظاهر شباهت زیاد با اعتکاف دارد. قرآن کریم به وجود این عمل مسیحیان اشاره کرده و به طور ضمنی آن را تایید می‌کند: در قلب‌های کسانی که از مسیح پیروی می‌کنند رحمت و رهبانیت قرار دادیم. عملی که خود بدان دست زدند و ما آن را بر آنان واجب ننمودیم.

با توجه به معنای این ایه معلوم می‌شود که رهبانیت عبادتی است که پایه‌گذاری و جعل آن از سوی مسیحیان بوده و برای قرب بیشتر به خداوند بدان عمل می‌کردند. حال آن که اعتکاف یک عبادت شرعی در ادیان سابق بوده و با رهبانیت تفاوت دارد.

 

اعتکاف در اسلام

 

از زمان شکل‌گیری جامعه‌ی اسلامی و برپایی احکام الهی سنت اعتکاف همواره مورد توجه مسلمین قرار داشته و مسجدالحرام و مسجدالنبی از مهم‌ترین مکان‌های اعتکاف بوده و هست و همه ساله خیل عظیمی از مسلمین سراسر دنیا به این دو شهر مقدس آمده و خود را در دنیای بی‌کران رحمت الهی غوطه‌ور می‌کنند و از قصر آن مرواریدهای زیبای معرفت و رحمت استخراج می‌کنند.

خودسازی در ماه رجب

خودسازی در رحم زمانی ماه رجب، ۱۹ سال انسان را جلو می اندازد.

ماه رجب یکی از رحم های زمانی قدرتمندی است که می توان خود را به سرعت برای حیات ابدی آماده کرد. این رحم زمانی، بسیار سازنده است که اگر کسی توانست این ماه را خوب بگذراند، او را ده سال جلو می اندازد.

ماه رجب ماه استغفار و تخلیه است. ماه پاک شدن است تا آماده شویم که با دست خالی وارد مهمانی ماه مبارک رمضان نشویم.

خداوند آنقدر بنده اش را دوست دارد که ماه رجب برای او گذاشته است که روزه در سه روز (13، 14 و 15) معادل ۹۰۰ سال عبادت است. ۹۰۰ سال عبادت یعنی ۹ برابر عمر طبیعی. پس کسی که در طول ۶۰ سال عمرش گناه کرده باشد، اگر یک ماه رجب را خوب درک کند، همه گناهان گذشته­اش جبران می شود.

خداوند آنقدر مهربان و مشتاق  است که با هر بهانه ­ای گناهان را می ریزد.

آغوش خدا به روی همه ما باز است تا از ماه رجب استفاده کنیم. چون رجب ماه آشتی با خداست. پس دل بدهیم و کاری کنیم که این دل با خدا شاد و آرام شود و انس بگیرد.

خدا امام خمینی (ره) را رحمت کند. ماه رجب که می شد نصف برنامه ­هایش را تعطیل می کرد. ماه شعبان که می شد ۷۵ درصد کارهایش تعطیل بود. در ماه رمضان کاملا کارهایشان را تعطیل می کردند. فقط درصد کوچکی نگه می داشت برای امور بسیار ضروری.

چگونه ما می خواهیم آدم شویم درحالی که اصلاً سرمایه ­گذاری خصوصی نداریم؟ خلوت نمی خواهیم داشته باشیم؟ اگر آدم خلوتی با خود نداشته باشد، تمرینی نداشته باشد، اصلاً به درد کارهای بزرگ نمی خورد.

بنابراین، اگر کسی عُرضه داشته باشد که از این رحم زمانی برای شدن های بزرگ، خوب استفاده کند، مثل جنینی می ماند که درست در رحم مادر قرار گرفته و سالم به دنیا می آید. نه مثل بعضی از جنین ها که درست در رحم قرار نمی گیرند و درست رشد نمی کنند و در نتیجه فلج، کر، کور یا بی­دست و پا به دنیا می آیند.
انسان هم اگر در رحم های زمانی مثل ماه رجب و شعبان و رمضان به ویژه شب قدر، به قوانین و لوازم رشد اهمیت بدهد و احترام بگذارد، بهره کافی از آنها خواهد برد.